Bilirkişi kimdir? Nasıl Bilirkişi Olunur?

BİLİRKİŞİ’NİN TANIMI

Uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde oy ve görüşünü sözlü ya da yazılı olarak vermesi için başvurulan gerçek veya tüzel kişidir.

ADLİ BİLİRKİŞİ NASIL OLUNUR?

A. Başvuru Kabul Şartları :
1-Başvuru tarihinde yirmibeş (25) yaşından küçük olmamak, (5271 sayılı
CMK’ya göre düzenlenecek ceza listesi için)
2-Başvuru tarihinde fiil ehliyetine sahip olmak, (6100 sayılı HMK’ya göre
düzenlenecek hukuk listesi için)
3-Bilirkişilik yapacağı alanda en az 3 (üç) yıllık mesleki deneyime sahip olmak
4-Affa uğramış ya da ertelenmiş olsa dahi, Devlete karşı işlenen suçlar ile
zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından biriyle hükümlü bulunmamak,
5-Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılmamış olmak veya
sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda olmamak,
6-Daha önce kendi isteği dışında bir bilirkişi listesinden çıkarılmamış olmak,
7-Komisyonunun yargı çevresinde oturmak veya mesleki faaliyetini icra
etmek,
8-Başka bir Adalet Komisyonun listesinde kayıtlı olmamak,
9-Meslek mensubu olarak görev yapabilmek için mevzuat tarafından aranılan
şartları haiz olmak,
10-Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek kuruluşuna kayıtlı olmak
zorunda olanlar için, kayıtlı olunan meslek kuruluşunun mevzuatına göre bilirkişilik yapabilmek için uzmanlık alanını gösteren sertifika, uzmanlık belgesi, yetki belgesi ve benzerlerinin alınmasının zorunlu olduğu hallerde bu belgeye sahip olmak,
11-Tüzel kişiler için; (Sadece 5271 sayılı CMK’ya göre düzenlenecek ceza
listesine başvurabileceklerdir.)
a) Hâlen faaliyetine devam ediyor olmak,
b) Listeye kabul edilen tüzel kişiler adına incelemeyi yapacak olan gerçek kişi
ya da kişilerin de listeye kabul şartlarını taşımak,
12-Bilirkişi olarak görev yapmak isteyenlerin İstanbul Adliyesi Resmi Sitesi olan http://www.istanbul.adalet.gov.tr/ adresinde Duyurular bölümündeki ilanda yer alan Başvuru Formunu doldurduktan sonra çıktısı ve gerekli diğer belgeler ile birlikte 01 Ekim – 31 Ekim 2014 tarihleri arasında mesai saatleri içerisinde İstanbul Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanlığına İstanbul Adalet Sarayı içerisinde -3.(eksi üç) katta Adli Sicilin yanında bulunan A1-3B16 nolu odaya bizzat başvurmaları gerekmektedir. Bir başkası aracılığıyla, postayla, faksla yada sair diğer yollarla başvuru kabul edilmeyecek, dikkate alınmayacak ve kesinlikle değerlendirilmeyecektir.

13-Bilirkişilik başvuruları; kayıtlı olunan oda, çalışılan kurum ve kuruluş aracılığıyla yapılabileceği gibi Nitelikli Elektronik İmza kullanılarak UYAP Bilirkişi Bilgi Sistemi üzerinden de yapılabilir. UYAP sistemi üzerinden başvuru yapılması durumunda başvuru dilekçesi ile dilekçeye eklenecek belgeler elektronik ortama aktarılıp nitelikli elektronik imza ile imzalanarak belgelerin asılları veya onaylı örnekleri ayrıca belirtilen başvuru tarihleri içerisinde Komisyon Başkanlığına gönderilir.

B. Başvuru için Gerekli Belgeler:
1-Başvuru Formu ve Adres Beyanı (01.10.2014 tarihinden itibaren İstanbul Adliyesi Resmi Sitesindeki başvuru ve adres beyanı alınacak 2 sayfa çıktı)  ( Gerçek kişi başvuru formu veyan Tüzel Kişi başvuru formu )
2-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. Kimlik numarasını gösterir resmi makamlarca verilen belge (nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport vs.), yabancılar için pasaport ve çalışma iznini gösteren belge,
3-Uzmanlık alanına ilişkin diploma, ruhsatname, sertifika veya yetki belgesi gibi belgelerin; bu belgeleri veren kurum, kuruluş veya Komisyonca onaylı örneği, (onaysız belgelerin, aslı görülmek suretiyle işlem yapılacaktır.)
4- 2 adet fotoğraf (Ceza Bilirkişi Listesine kayıt olmak isteyenler için)
5-Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için, meslek kuruluşuna üye olduğuna dair son bir ay içerisinde alınmış oda faaliyet belgesi veya oda kayıt belgesi,
6-Bilirkişilik yapacağı uzmanlık alanında en az 3 yıllık mesleki deneyime sahip olduğunu gösteren belge,
7-Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılma cezası almadığına ve sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda olmadığına dair kayıtlı olduğu meslek kuruluşu ya da çalıştığı kurum veya kuruluştan alacağı belge,
8-Tüzel kişi başvurularında; şirketler için ticari sicil memurluğundan alınacak ticaret sicil tasdiknamesi, diğer tüzel kişiler için halen faaliyetine devam ettiğini gösterir resmi belge istenmektedir. Tüzel kişiler adına incelemeyi yapacak olan gerçek kişi ya da kişilerin ilk 7 maddede sayılan bireysel başvuru evraklarını eklemek suretiyle yapmaları, yapılan bireysel başvuru sırasında düzenlenen başvuru formundan bir suretin de tüzel kişi başvuru formunun altına eklenmesi gerekmektedir.

C. 2014 Yılı Bilirkişi Listelerinde Yer Alanlar için Başvuruda Sunacakları Belgeler :
2015 Hukuk Bilirkişi Listesine dahil olmak isteyenler; 01/10/2014 tarihinden itibaren 2014 yılı bilirkişi listesindeki sıra numaralarının başvuru formundaki ilgili alana yazdıktan sonra çıktısını alacakları başvuru formu ve adres beyanı evrakları ile 28258 sayılı resmi gazetede yayınlanmış olan bilirkişi listelerinin düzenlenmesi hakkındaki yönetmeliğin 9. maddesinde belirtilen evrakların (1–Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için; meslek kuruluşuna üye olduğuna dair son bir(1) ay içerisinde alınmış oda faaliyet belgesi veya oda kayıt belgesi, 2–Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılma cezası almadığına ve sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda olmadığına dair kayıtlı olduğu meslek kuruluşu ya da çalıştığı kurum veya kuruluştan alacağı disiplin belgesi,) getirilmesi gerekmektedir.
2015 Ceza Bilirkişi Listesine dahil olmak isteyenler; 01/10/2014 tarihinden itibaren 2014 yılı bilirkişi listesindeki sıra numaralarının başvuru formundaki ilgili alana yazdıktan sonra çıktısını alacakları başvuru formu ve adres beyanı evrakları ile 2 Adet Fotoğraf getirilmesi gerekmektedir.
D. Bilirkişilik Başvuru Alınması, Değerlendirilmesi ve Müteakip İşlemler:
1-Bilirkişi başvuruları İstanbul Adliyesi Resmi Sitesinde 01.10.2014 tarihinden itibaren doldurulan başvuru formu ile İstanbul Adalet Sarayı içerisinde -3.(eksi üç) katta Adli Sicilin yanında bulunan A1-3B16 no’lu odaya bizzat yapılacaktır. UYAP üzerinden nitelikli elektronik imza ile de başvuru yapılabilecek olup bu durumda da evrakların yine Komisyon Başkanlığımıza bizzat iletilmesi gerekmektedir. Bir başkası aracılığıyla, postayla, faksla ya da sair diğer yollarla başvuru kesinlikle kabul edilmeyecek, dikkate alınmayacak ve değerlendirilmeyecektir.
2-Bilirkişi başvurularına gelen bilirkişi adayları, 28258 sayılı resmi gazetede yayınlanan Bilirkişi Listelerinin Düzenlenmesi hakkındaki Yönetmeliğin 5. Maddesinde ve “Yabancı hukuk, örf ve adet hukuku, yürürlükten kalkmış hukuk alanları ile hesap bilirkişiliği gibi alanlar dışında, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda listelerde uzmanlık alanı belirlenemez.” denilmektedir. Bu madde de belirtilen hususa dikkat edilmemesi durumunda Komisyon Başkanlığımızca ilgili alanın uzmanlık alanlarından çıkartılması ya da başvurunun reddine karar verilebilecektir.
3-Ceza Mahkemeleri Listesi ve Hukuk Mahkemeleri Listesi için aynı anda başvuru alınacak olup, bilirkişi adayları her iki listede de yer almayı seçebileceklerdir. Bununla ilgili olarak başvuru formunu doldurduğu sırasında hangi bilirkişi listesine kaydolmak istediğini işaretlenmesi gerekmektedir.
4-Başvuru işlemi esnasında işlemlerin hızlı ilerleyebilmesi, yığılma yaşanmaması ve başvuru yapacak bilirkişi adaylarının zaman kaybetmemeleri için sunulacak evrakların başvuru formunda belirtilen evrak sırasına göre sunulması ve ayrıca konu her ne olursa olsun başvuru işlemleri esnasında belirtilen sıkıntılara mahal verilmemesi için görevli personelin meşgul edilmemesi hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir.
5-2014 Yılı bilirkişi listelerinde bulunanlar; 2015 Yılı bilirkişi listelerinden sadece Hukuk Bilirkişi Listesi için başvuruda bulunmuşlar ise yemine katılmaları zorunlu değildir.
6-Komisyon Başkanlığımızca yapılan inceleme sona erdikten sonra 1 Aralık 2014 tarihinde İstanbul Adliyesi divanhanesinde ve www.istanbul.adalet.gov.tr internet sitesinde başvuru sonuçları ilan edilecektir. İstanbul Adalet Sarayı -2. (eksi iki) Katta bulunan Konferans Salonunda 08.12.2014 ile 17.12.2014 tarihleri arasında yemin töreni düzenlenecek olup, TABLO-1’de belirtilen bilirkişi başvuru numarasına göre bilirkişilerin hazır bulunması önemle duyurulur. Belirtilen saatler ve günler dışında ayrıca yemin için tören düzenlenmeyecektir.

ADLİ BİLİRKİŞİ ATAMALARI NASIL YAPILIR?

Adli Yargı’da bilirkişi atamaları; dava taraflarının üzerinde mutabık kaldıkları bir UZMAN yoksa savcı veya hakim tarafından yapılır. Bu atamalar; Ceza Mahkemelerinde CMK 63.maddeye göre yapılır. Hukuk Mahkemelerinde ise bilirkişi incelemelerine ait düzenlemeler HUMK 275-286. Maddeler arasında yapılmıştır.

ADLİ BİLİRKİŞİ RAPORU NEDİR? NASIL OLMALIDIR?

Dava dosyası hakkında Bilirkişi raporu yazmak için görevlendirilen bilirkişiler belirtilen süre içerisinde Adli Yargının istediği raporu mahkemeye yazılı olarak arz ederler. Adli bilirkişi raporu kanaat bildirir ve amacı hakim veya savcının uzman olmadığı teknik konuda fikir beyan etmektir.
Soruşturma aşamasında bilirkişilerden istenen bilirkişi raporları Cumhuriyet Savcılığı’na hitaben yazılır.
Mahkemenin Bilirkişi tarafından incelenmesi istediği şeyler açıkça belirtilmelidir. Bu hususlar ışığında bilirkişi raporunu hazırlama ve gereksiz hususlara girmemelidir. Bilirkişi, raporunu hazırlarken hukuki terimlere hakim olmalıdır ve raporunda kesin hükümler bildirmemelidir. Bilirkişi raporunda hakim tarafından yapılacak hukuki değerlendirme bulunmaz. Raporun sonuç bölümünde hazırladığı raporun bir özetinden bahsederek kesin hüküm bildirmeden mahkemeye vardığı kanaati arz etmelidir.
Hazırlanan bilirkişi raporları CMK 217. Maddesine göre bilirkişi raporu takdir-i delil olup, dosya münderecatında yer alan diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirilir.
Bilirkişiler mahkemeye sundukları raporlarla ilgili olarak hakimin gerek duyması durumunda davanın duruşmasına çağrılabilirler. Yazdıkları raporla alakalı olarak kendilerine soru sorulabilir.

Bir önceki yazımız olan Hemşire ve Hemşir kimdir, Ne İş yapar? başlıklı makalemizde hemşir, hemşire ve hemşire maaşları hakkında bilgiler verilmektedir.